در قانون مدنی، شرایط و ضوابط قانون سهم الارث و ارث بردن تعیین شده است که با این حال، در تدوین قوانین ارث، شرع اسلام تاثیر قابل توجهی دارد. به این معنا که در تدوین ضوابط و قواعد تقسیم ارث، قانون مدنی از آیات قرآن استفاده کرده و طبقات و درجات ارث و نیز سهم الارث هر یک از وراث را بر مبنای آن تعیین کرده است.
یکی از وراثان طبقه اول، فرزندان متوفی هستند که در صورت زنده بودن والدین متوفی، همچنان به ارث دست خواهند یافت. فرزندان متوفی ممکن است همگی دختر یا همگی پسر باشند، یا هم دختر و هم پسر که در این صورت سهم الارث پسران دو برابر دختران است. با این حال، شاید سوال داشته باشید که قانون سهم الارث جدید چگونه است و با چه معیاری ارث متوفی را تقسیم می کند؟
قبل از پاسخ به این سوال و دیگر جوانب سهم الارث، اگر درگیر مسائل ارثی هستید، حتما با یک وکیل یا مشاور حقوقی در اصفهان صحبت کنید. همچنین اگر به دنبال بهترین وکیل اصفهان در زمینه حقوق ارث و میراث هستید، تیم وکلای «اکرم بهشتی» می توانند بهترین و صلح آمیزترین مسیر را به شما نشان دهند.
قانون جدید تقسیم ارث بین فرزندان
در قانون مدنی و طبق قانون سهم الارث، افرادی که از متوفیان ارث می برند به دو گروه خویشاوندان نسبی و خویشاوندان سببی تقسیم می شوند. خویشاوندان نسبی افرادی هستند که با متوفی رابطه خونی و یا نسبی دارند، مانند پدر، مادر و فرزندان متوفی. همچنین، خویشاوندان سببی افرادی هستند که از طریق پیوند زوجیت با متوفی رابطه دارند، مانند زوج و زوجه متوفی. اما باید توجه داشت که زوج یا زوجه متوفی در هر صورتی از متوفی ارث می برند.
با توجه به قانون سهم الارث، افرادی که میتوانند از متوفی ارث برده باشند، در سه گروه مجزا تعریف شدهاند و اگر در گروهی نزدیک به متوفی وجود داشته باشد، اشخاصی که در گروههای بعدی هستند، از ارث بردن محروم میشوند. یکی از مهمترین وراثیان که در گروه اول هستند، ابوین یا پدر و مادر هستند و به همراه فرزندان یا اولاد متوفی، در صورت زنده بودن، میتوانند از متوفی ارث ببرند.
اما آیا قانون تقسیم ارث تغییری کرده و جدید شده است؟ پاسخ این سوال این است که تا به حال هیچ قانون جدیدی برای تقسیم ارث بین فرزندان تصویب نشده است و هنوز هم قانون مدنی به عنوان قانون قابل اجرا در خصوص نحوه تقسیم ارث بین فرزندان مورد استفاده قرار میگیرد.
سهم ارث پدر و مادر از فرزند پسر متاهل
در برخی موارد، یک فرد ممکن است قبل از والدین خود درگذشته باشد و در این حالت طبق قانون سهم الارث، والدین او به عنوان وراث از او ارث برده و حق دارند از دارایی های او بهرهمند شوند. با این حال، نکتهی مهمی که باید به آن توجه کرد این است که در تمام حالات حقوقی که به سهم ارث پدر تعلق میگیرند، ترکهای که پدر از آن ارث میبرد ترکه تصفیه شدهاست، به این معنی که هر گونه دیونی که فرد فوت شده داشته باشد، پرداخت شدهاست و همچنین وصیتنامهای که وجود دارد به ذینفع آن داده شدهاست.
حال اگر فرد متوفی فرزند داشته باشد، سهم پدر و مادر از ارث یک ششم اموال است. اما اگر فرزندی نداشته باشد، هر یک از پدر و مادر یک سوم ارث را به فرماندهی میگیرند و سهم باقیمانده، یعنی دو سوم باقی مانده از ارث، به پدر داده میشود که دو برابر مقداری است که مادر دریافت میکند.
سهم ارث پدر و مادر از فرزند پسر
قانون سهم الارث که در ماده ۹۰۶ قانون مدنی آمده است، بیان می کند که اگر پدر و مادر متوفی را برای ارث بردن ترکه پیش بینی کنند، پدر و مادر یک ششم از اموال را به ارث خواهند برد. اما اگر پدر و مادر هر دو زنده باشند و فرد فوت شده فرزندی نداشته باشد، طبق همین ماده، مادر یک سوم و پدر دو سوم از ترکه را به ارث خواهند برد.
سهم ارث دختر و پسر از پدر در قانون سهم الارث
در قانون مدنی، طبقات و درجات ارث را در سه طبقه مختلف تعریف کرده است. طبقه اول ارث شامل پدر و مادر متوفی، فرزندان متوفی و نیز نوههای متوفی است. بنابراین، ارث بردن از متوفی معمولا به واسطه فرزندان یا اولاد وی همراه با پدر و مادر متوفی است که از اهمیت بسیاری برخوردار است.
قبل از توضیح سهم ارث پسر و دختر، باید به این نکته اشاره کرد که در صورت فوت زوج و زوجه، آنها قبل از تقسیم ارث بین فرزندان دختر و پسر، سهم الارث خود را برای خود حفظ میکنند.
برای تقسیم ارث بین فرزندان متوفی در قانون سهم الارث در این مرحله، باید بر اساس ماده ۹۰۷ قانون مدنی عمل کرد. در این ماده، پیشبینی شده است که اگر فرزند متوفی یک نفر باشد، چه پسر و چه دختر، تمامی ترکه متوفی به وی خواهد رسید. با این حال، ممکن است فرزندان متوفی، متعدد باشند که در این صورت، به شرح زیر عمل میشود:
- اگر همه فرزندان متوفی، دختر باشند، سهم ارث ورثه متوفی بین آنها به صورت مساوی تقسیم میشود.
- در صورتی که فرزندان متوفی، همگی پسر باشند، تمامی ترکه یا میراث متوفی، میان آنها به صورت مساوی تقسیم میشود.
- اما، در صورتی که وراث متوفی، هم دختر و هم پسر باشند، بر اساس قانون، پسران، دو برابر دختران ارث میبرند و به عبارت دیگر، سهم الارث پسران، دو برابر دختران است.
جدول قانون سهم الارث
جدول سهم الارث طبقه الف | ||||||
وراث | میزا سهم الارث | |||||
پدر یا مادر و یا یکی از اولاد (منحصراً) | تمام ترکه را ارث می برد | |||||
پدر و مادر | اگر مادر حاجب داشته باشد ۶/۱ ارث می برد | در هر دو صورت مابقی به قرابت متعلق به پدر است | ||||
اگر حاجب نداشته باشد۳/۱ متعلق به مادر | ||||||
پدر و مادر و یک دختر | ۶/۱ پدر | ۶/۱ مادر | ۶/۳ سهم دختر | اگر مادر حاجب داشته باشد باقیمانده به او رد نمی شود | ||
اگرمادر حاجب نداشته باشد باقیمانده به او ردّ می شود | ||||||
پدر یا مادر و یک دختر | ۶/۱ سهم پدر یا مادر | ۶/۳ سهم دختر | ۶/۲ به وراث رد می شود | |||
پدر و مادر و چند دختر | ۶/۱ پدر | ۶/۱ مادر | ۶/۴ بین دختران تقسیم می شود | |||
پدر و مادر و چند دختر | ۶/۱ سهم پدر یا مادر | ۶/۴ سهم دختران | ۶/۱ باقیمانده به وراث رد می شود | |||
پدر و مادر یا یکی از آنها و پسر و دختر | ۶/۱ پدر | ۶/۱ مادر | مابقی به نسبت پسر دو برابر دختر | |||
پدر و مادر یا یکی از آنها و یک یا چند پسر | ۶/۱ پدر | ۶/۱ مادر | مابقی به پسر یا پسران می رسد | |||
زوج یا زوجه با وراث طبقه اول | زوج یا زوجه فرض خود را می برند * | مابقی به شرح فوق بین وراث تقسیم می شود ** | ||||
نکته: زوج با وجود اولاد ۴/۱ و بدون اولاد ۲/۱ از عین ماترک و زوجه با وجود اولاد ۸/۱ و بدون اولاد ۴/۱ از عین اموال منقول و بهای اموال غیرمنقول ارث می برد. همچنین هرگاه در طبقه اول نقصی ایجاد شود نقص بر دختر یا دخترها وارد می شود.
akrambeheshti.com
جدول سهم الارث طبقه ب | |||
وراث | سهم الارث | ||
یکی از اجداد یا یکی از اخوه (منحصراً ) | تمام ارث را می برد | ||
جد و جده ابی | جد دو برابر جده ارث می برد | ||
جد و جده امّی | جد و جده به تساوی ارث می برند | ||
جد و جده یا جد یا جده ابی و جد و جده یا جد یا جده امی | تقسیم ۳/۲ به اجداد ابی به نسبت دو به یک | تقسیم ۳/۱ به اجداد امی به نسبت مساوی | |
چند برادر یا چند خواهر ابوینی یا ابی یا امی | به نسبت مساوی بین وراث تقسیم می شود | ||
چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی | به نسبت دو به یک بین وراث تقسیم می شود | ||
برادران و خواهران امی | به نسبت مساوی بین آنها تقسیم می شود | ||
چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی و چند برادر و خواهر امی | ۳/۱ سهم به برادر و خواهر امی به نسبت مساوی | الباقی به نسبت دو به یک بین برادر و خواهر ابوینی یا ابی تقسیم می شود | |
چند برادر و خواهر ابوینی یا ابی و یک برادر یا خواهر امی | ۶/۱ سهم برادر یا خواهر امی | مابقی به نسبت دو به یک بین برادر و خواهر ابوینی یا ابی تقسیم می شود | |
زوج یا زوجه با وراث طبقه دوم | زوج یا زوجه به فرض می برند | سپس متقربین به مادر سهم می برند | مابقی را متقربین به پدر می برند |
جداد و برادر و خواهر | ۳/۱ سهم اجداد امی و برادر و خواهر امی به نسبت مساوی | در صورتی که اجداد ابی و برادر و خواهر ابوینی یا ابی با یک برادر یا یک خواهر امی باشند ۶/۱ ماترک می برند | |
۳/۲ سهم اجداد ابی و برادر و خواهر ابوینی یا ابی به نسبت دو به یک | |||
* هرگاه در طبقه دوم نقصی ایجاد شود نقص بر متقربین به پدر وارد می شود.
اکرم بهشتی
جدول سهم الارث طبقه ج | |||
وراث | سهم الارث | ||
یکی از اعمام یا یکی از اخوال (منحصراً ) | همه ارث را می برد | ||
چند عمو یا چند عمه ابوینی یا ابی یا امی | ترکه به نسبت مساوی تقسیم می شود | ||
چند عمو و عمه ابوینی یا ابی | ترکه به نسبت دو به یک تقسیم می شود | ||
چند عمو و عمه امی | ترکه به نسبت مساوی تقسیم می شود | ||
چند عمو و عمه ابوینی یا ابی و چند عمو و عمه امی | سهم عمو و عمه امی به نسبت مساوی | مابقی به نسبت دو به یک بین چند عمو و عمه ابوینی یا ابی | |
چند عمو و عمه ابوینی یا ابی و یک عمو یا عمه امی | ۶/۱ سهم عمو یا عمه امی | مابقی به نسبت دو به یک بین چند عمو و عمه ابوینی یا ابی | |
اخوال (چند دایی و چند خاله) ابوینی یا ابی یا امی | در این حالت به نسبت مساوی تقسیم می شود | ||
چند دایی و خاله ابوینی یا ابی یا امی | در این حالت به نسبت مساوی تقسیم می شود | ||
چند دایی و خاله ابوینی یا ابی و چند دایی و خاله امی | ۳/۱ سهم دایی و خاله امی به نسبت مساوی | مابقی بین چند دایی و خاله ابوینی یا ابی به نسبت مساوی | |
چند دایی و خاله ابوینی یا ابی و یک دایی یا خاله امی | ۶/۱ سهم دایی یا خاله امی | مابقی بین چند دایی و خاله ابوینی یا ابی به نسبت مساوی | |
اعمام و اخوال (چند عمو و چند عمه و چند دایی و چند خاله) | ۳/۱ سهم اخوال که تقسیم به شرح فوق الذکر است | ۳/۲ سهم اعمام که تقسیم به شرح فوق الذکر است | |
زوج یا زوجه با ورثه طبقه سوم | زوج یا زوجه ابتدا به فرض می برند | ۳/۱ سهم اخوال | مابقی سهم اعمام |
* هرگاه نقصی ایجاد شود نقص بر اعمام (عمو و عمه) وارد می شود
اکرم بهشتی
سهم الارث فرزندان از مادر
سهم ارث پسر و دختر پس از فوت مادر به شرح زیر تقسیم میشود: در صورتی که تنها پدر و مادر فرد در حالت حیات باشند، یک سوم ترکه به مادر و دو سوم به پدر تعلق میگیرد. اما اگر فرزندان نیز زنده باشند، سهم هر یک از پدر و مادر به یک ششم کاهش پیدا میکند و بقیه ترکه میان فرزندان به تساوی تقسیم میشود، به طوری که مطابق مقررات تقسیم ارث مادر در قانون مدنی عمل میشود.\
به عبارتی، بعد از فوت مادر، سهم ارث ورثه ابتدا بین فرزندان او تقسیم میشود، حتی اگر فرزندان رضاعی نیز وجود داشته باشند. اگر در زمان فوت مادر، پدر و مادربزرگ همچنان در زندگی باشند، آنها نیز به عنوان ورثه شناخته شده و در تقسیم ارث شرکت میکنند.
در صورتی که مادر فوت کند و در زمان فوتش پدر و مادربزرگ و همچنین فرزندانش نیز مرده نباشند، ارث مادر بین برادران و خواهرانش تقسیم میشود. در این حالت، اگر پدربزرگ و مادربزرگ مادر فوت شده هنوز در زندگی باشند، آنها نیز به عنوان ورثه شناخته شده و در تقسیم ارث شرکت میکنند.
سهم الارث زن از شوهر در قانون سهم الارث
ماده ۹۴۶ قانون مدنی درباره قانون سهم الارث، قبل از اصلاح به این صورت بود که زن تنها از اموال منقول ارث می برد و در مورد اموال غیرمنقول مانند ساختمان و زمین، سهمی ندارد. اما با اصلاحیه قانون مدنی در سال ۱۳۸۷، میزان ارث زن از شوهر تغییر کرد. در صورتی که زن فرزندی از همسر مرحوم خود داشته باشد، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول مانند عرصه و اعیان، به او تعلق می گیرد. در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد، سهم زن یک چهارم از کلیه اموال است.
بنابراین، بعد از مرگ شوهر، به جز اموال منقول که تقسیم می شود، طبق قانون سهم الارث اموال غیرمنقول نیز با تعیین قیمت و یک هشتم یا یک چهارم آن به زن داده می شود. در صورتی که ورثه ها از این کار امتناع کنند، زن حق دارد از عین اموال خود، حق خود را مطالبه کند.
اینگونه موارد برخی اوقات می توانند بسیار پیچیده شوند. به خصوص اگر همسر (زن) متوفی، زن دوم وی باشد و فرزندان همگی از زن اول او باشند. در چنین مواردی پیش آمده که فرزندان رضایتی بر ارث بردن همسر دوم ندارند. در نتیجه بهتر است برای حل این اختلافات از تجربه و تخصص یک وکیل ارث و میراث استفاده شود.
تیم وکلای متخصص امور ارث و میراث و ماترک «اکرم بهشتی» بسیاری از این پرونده ها را حل کرده اند و با تجربه حقوقی خود می توانند شما را در برطرف کردن این اختلافات کمک کنند.
اگر از قوانین جدید طلاق اگاهی کافی ندارید کافیست با یک تماس با مشاورین حقوقی ما بصوت اگاهانه برای طلاق خود اقدام کنید.
وکیل طلاق در اصفهان